Stevo Akkerman gaat in gesprek met Arnon Grunberg, Jan Keij, Marilynne Robinson, Rowan Williams en Eva Meijer over schaamte. Schaamte is fundamenteel voor ons mens-zijn, maar levert ons ook heel veel problemen op. Schaamte zorgt ervoor dat we ‘goed’ met elkaar omgaan, maar schaamte kan ook zorgen voor verwijdering tussen mensen. Hoe brengen we dit belangrijke gevoel dan in balans in ons leven?
Schaamte is de mogelijkheid dat de ander mij ziet en dat ik tekort schiet. En dat biedt mij de mogelijkheid weer om mij tot jou te verhouden. Zonder schaamte kan ik me niet identificeren met jouw kwetsbaarheid.
Je komt ter wereld en je denkt mijn moeder, mijn vader, mijn opvoeders, in de meeste gevallen, houden helemaal van me. En geleidelijk aan zie je dat er allerlei voorwaarden aan zijn verbonden. Je moet dit doen, anders houden we toch wat minder van je. Daar begint al de schaamte. Je wil natuurlijk dat er van je wordt gehouden, maar dan doe je het niet (aan die voorwaarden voldoen). Je verliest het recht op liefde. Ik denk dat dat een bron van schaamte is. Dat je voor het eerst beseft dat je niet voldoet aan de verlangens en wensen van je ouders. En dat is iets heel ergs maar tegelijkertijd besef je; maar ik heb ook andere verlangens en wensen. Dat is het dilemma. Ik weet dat het niet mag en ik wil voldoen aan het beeld van mijn ouders maar ik wil heel graag stiekem de hele nacht gamen.
Ik denk dat je geen sociaal wezen kan zijn zonder schaamte. Een mens zonder schaamte is een wezen dat sociale intelligentie mist.
Dankjewel Arnon Grunberg voor deze verzachtende blik op schaamte. Hij sluit erg mooi aan op de uitleg van Teal Swan.
Deze en meer prachtige uitspraken over schaamte in de uitzending terug bij NPO van zondag 16 juni 2019.