Schaamte is een staat van bevriezing. Het is onderdeel van de Fight, Flight en Freeze respons als reactie op een afwijzing of vernedering. Er dreigt gevaar om uit de sociale cohesie verstoten te worden. Beschaming is een machtsmiddel om de ander ‘klein te houden’, en aan zich te binden. De effecten van beschaming kunnen desastreus zijn en je kunt er een leven lang in bevroren blijven.
Schaamte is, in essentie, een gevecht binnen jezelf, tegen jezelf als sociale aanpassing. Als gevolg daarvan wordt verbinden, relaties aangaan, eerlijk en oprecht kunnen zijn heel moeilijk. Isolatie, eenzaamheid, burn-out, depressie en fysieke klachten zijn het gevolg.
Schaamteloosheid is niet vrij zijn van schaamte
Leven zonder schaamte is niet hetzelfde als schaamteloosheid. Schaamteloosheid is het overschreeuwen van schaamte. Uit angst kun je overmoedig worden maar dit is niet hetzelfde als moed. Écht vrij zijn van schaamte is mogelijk als je begrijpt wat schaamte is. Ook is schaamte niet hetzelfde als schuld, ze liggen zelfs mijlenver uit elkaar.
Schaamte:
- creëert een gevoel van isolement omdat het zichzelf niet kan uiten.
- is angst voor verbondenheid. Schaamte zegt: ik ben geen verbondenheid waard, ik verdien geen liefde. Kan geen intimiteit aangaan.
- zegt: ik ben slecht versus ik deed slecht (het verschil tussen schaamte en schuld).
- veroorzaakt zwijgen, geheimen bewaren, stiekem gedrag.
- voelt als falen en verliest de moed.
- kan zich niet kwetsbaar opstellen, heeft het gevoel alles alleen te moeten doen.
- doet concessies, laat over grenzen heengaan om zich geaccepteerd te voelen.
- veegt onder het tapijt, doet alsof.
- voelt zich stom en is afhankelijk van goedkeuring.
- heeft (te) hoge verwachtingen van zichzelf.
- leidt tot ego, narcisme.
- leidt tot depressie.
In verbinding:
- is er enthousiasme, de emotie die het dichts bij het leven staat. De wil om te leven, levenskracht, is volop aanwezig.
- kan ik contact maken en heb ik het gevoel erbij te horen ( Kan ik relaties aangaan en mijzelf zijn.
- kun je fouten maken en toch het gevoel van goed zijn behouden zodat je niet ontmoedigd raakt.
- kun je eerlijk zijn en je uitspreken.
- kun je opnieuw beginnen en je moed weer oprapen.
- kan kwetsbaar zijn, om hulp vragen.
- kan grenzen stellen en heeft zelfrespect.
- kan dingen benoemen en bespreken, is objectief
- vertrouwd op innerlijk weten
- stelt realistische eisen aan zichzelf.
- is er zelfrespect, eigenwaarde.
- is er zelfrealisatie.