Iemand beschamen komt veel voor en we zijn het gewoon gaan vinden. Maar wat gebeurt er eigenlijk als iemand wordt beschaamd? Of als je zelf zegt “ga je schamen”? Het is een vorm van spirituele moord.
Iemand beschamen is dodelijk
Dit klinkt heel resoluut maar dat is het ook. Als je tegen iemand zegt “ga je schamen”, zeg je eigenlijk dat iemand zich op moet splitsen in een deel dat er wel mag zijn en een deel dat er niet mag zijn. Heftig nietwaar? Iemand beschamen is een poging om controle over iemand uit te voeren. Om iemand te vormen naar datgene dat je van hem of haar graag wil zien. Het andere deel moet dan ‘verdwijnen’.
Een emotioneel moordwapen
Het beschamen is het meest effectief bij mensen die (nog) geen sterk zelfbeeld hebben of van hun zelfbeeld afhankelijk zijn van ouderen. Kinderen die overgaan van de peuterleeftijd naar de kleuterleeftijd zijn het meest ontvankelijk voor beschaming. Rond de kleuterleeftijd (3 tot 4 jaar), wanneer het kind IK gaat zeggen, is beschamen desastreus. Een kind beschamen komt heel veel voor.
Vertaald:
- Vernederen: je gedraagt je als een verwend nest!
- Vergelijken: kijk om je heen, niemand gedraagt zich zoals jij!
- Moraliseren: nette kinderen gedragen zich niet zo
- Leeftijd vergelijken: hou op met je gedragen als een baby!
- Geslacht vergelijken: wees maar sterk, jongens huilen niet
- Competitie: je bent hopeloos
- Verantwoordelijk voor gevoelens van ouders: ik schaam me voor je
Een kind dat beschaamd wordt is genoodzaakt zijn gevoelens te onderdrukken. Hij is immers afhankelijk van zijn ouders. Een kind dat stelselmatig beschaamd wordt kan een leven lang delen van zichzelf verstoppen. Dit heeft diepgaande psychische en zelfs fysieke gevolgen. Gabor Maté schrijft hierover in ‘Wanneer je lichaam nee zegt‘.
Jezelf helen van beschaming
Het is eenvoudig om te zeggen tegen iemand die beschaamd is of wordt: trek je er niets van aan. Maar daarmee stimuleer je dat iemand los moet staan van de omgeving. En dat is nu juist wat tegennatuurlijk is. We zijn immers sociale wezens en we willen ons verbinden. Je ergens ‘nergens van aantrekken’ kan ook een trauma respons zijn.
De eerste stap naar het helen van schaamte is erkennen dat schaamte een vorm van trauma is en het ook als zodanig te benaderen. Schaamte is een trauma respons en doen alsof het er niet is lost het niet op. Doorvoelen van de schaamte kan een uitweg zijn. De volgende stappen zijn het opbouwen van een gezond zelfbeeld. Wie ben ik echt? Ben ik datgene wat mij verteld is dat ik ben, of is er meer? En is mijn schaamte wel van mij of heb ik het, uit loyaliteit, overgenomen van mijn omgeving?
Van beschamen naar een gezond zelfbeeld
Tegen iemand zeggen dat hij of zij zich moet gaan schamen is een vorm van emotioneel geweld. Het wordt van generatie op generatie doorgegeven totdat iemand bereid is het te stoppen. De sterkste bewapening tegen beschaming is weten wie je bent. Een sterk zelfbewustzijn is niet langer gevoelig voor wat anderen van hem of haar vinden. Hoe kom je daar? Misschien is het nodig dat je jezelf opnieuw moet (uit)vinden. Wie ben je écht? En wat zegt de beschaming over mij maar ook over mijn afkomst? Is de schaamte wel van jou of heb je het uit loyaliteit overgenomen?
- breng je schaamte in beeld voor jezelf, door middel van schrijven of tekenen – welke schaamte heb je?
- kom erachter waar de schaamte vandaan komt door middel van bijvoorbeeld familieopstellingen
- heel de schaamte door middel van een Art of Shadow sessie of cursus
Schaamte is een trauma respons met verstrekkende gevolgen. Werken aan schaamte is het trauma bij de wortel aanpakken. Het goede nieuws is dat het minder eng is om dat te doen dan het lijkt. Als je er eenmaal aan begint kun je schaamte relatief eenvoudig ‘helen’. Neem contact op voor mogelijkheden.